เอกสารประกอบคำสอนรายวิชา ๑๐๑ ๔๓๗ พระพุทธศาสนากับสาธารณสุข (Buddhism and Health care) ฉบับนี้ จัดทำขึ้นประกอบการบรรยายในหลักสูตรปริญญาพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย มีคำอธิบายรายวิชากำหนดให้ศึกษาคำสอนในพระไตรปิฎกที่เกี่ยวกับเรื่องโรค ยา อาหาร การบริโภคปัจจัย ๔ การบริหารร่างกาย การพยาบาล การพักผ่อน และจริยธรรมของผู้รักษาพยาบาล มีวัตถุประสงค์ 4 ประการ ดังนี้
๑. ใช้เป็นเอกสารประกอบคำสอนรายวิชาพระพุทธศาสนากับสาธารณสุข มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น
๒. เพื่อให้นิสิตและผู้มีความสนใจในเรื่องพระพุทธศาสนากับสาธารณสุขได้เข้าใจความหมายของศัพท์วิชาการ แนวคิดเรื่องสาธารณสุขพื้นฐานทางพระพุทธศาสนาในคัมภีร์พระไตรปิฎก แนวทางในการใช้สมุนไพรรักษาโรค และการรักษาดูแลรักษาสุขภาพของพระสงฆ์ในสมัยพุทธกาล
๓. เพื่อเผยแผ่พระพุทธศาสนาในแง่มุมของการดูแลสุขภาพเชิงพุทธบูรณาการแล้วสามารถวิเคราะห์ปัญหาและเสนอแนวทางในการแก้ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการสาธารณสุขในพระไตรปิฎกมาประยุกต์ใช้กับตนเองและสังคม ให้มีแนวทางจัดการสุขภาพพลานามัยที่ดี ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการสร้างระบบสุขภาพให้เข้มแข็งและยั่งยืนในสังคมไทย
ผู้บรรยายในฐานะเป็นอาจารย์ประจำรายวิชาพระพุทธศาสนากับสาธารณสุข จึงได้ศึกษาค้นคว้าและเรียบเรียงเอกสารคำสอนประกอบรายวิชาดังกล่าวขึ้น โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็น ๑๐ บทตามลำดับ คือ ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสาธารณสุข โรคและปรากฏการณ์ของโรค การพยาบาลภิกษุอาพาธในสมัยพุทธกาล การบริโภคปัจจัย ๔ ตามแนวทางพระพุทธศาสนา การส่งเสริมสุขภาพกายตามแนวพระพุทธศาสนา การส่งเสริมสุขภาพจิตตามแนวพระพุทธศาสนา การใช้ยาสมุนไพรปฐมพยาบาล หลักจริยธรรมและจรรยาบรรณของผู้พยาบาลและผู้ป่วย การส่งเสริมสุขภาพตามแนวคิดพระพุทธศาสนากับหลักสุขบัญญัติ การบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อเสริมสร้างสุขภาพให้ยั่งยืน ดังปรากฏชัดแจ้งแล้วนี้
หวังเป็นอย่างยิ่งว่า เอกสารประกอบคำสอนฉบับนี้ จะก่อให้เกิดประโยชน์ทางด้านงานวิชาการทั้งต่อนิสิตและผู้สนใจทั่วไปได้เป็นอย่างดี
(พระครูสุวิธานพัฒนบัณฑิต, ดร.)
อาจารย์ประจำวิทยาเขตขอนแก่น
๑๐ เมษายน ๒๕๕๘